Wat voor giftige stoffen bevatten computeronderdelen ?
Kenmerken van enkele in het oog springende chemische stoffen en materialen in pc's:
Deze opsomming is beslist niet compleet, en we hebben bij elke stof slechts enkele schadelijke effecten op mens, dier of leefomgeving opgesomd.
Ftalaten:
Weekmakers in PVC. Kan menselijk DNA beschadigen. Kan de ontwikkeling van het ongeboren kind verstoren.
Enkele overige gezondheidsrisico's:
Verder wijst onderzoek erop dat:
•Hoe meer kinderen blootstaan aan bepaalde ftalaten hoe hoger de kans is op astma, hooikoorts en eczeem;
•Ftalaten kunnen mogelijk leiden tot levertumoren (dit blijkt uit dierproeven).
Broomhoudende vlamvertragers:
Ze zijn vaak zeer persistent in het milieu en/of stapelen zich op in dieren en mensen. Via lozingen bij de productie komen zij terecht in het water en in slib. Vissen krijgen de giftige stoffen binnen en slaan ze op in hun vetweefsel. Via de vis krijgen wij ze binnen. Maar ook rechtstreeks doordat kleine hoeveelheden uit de producten lekken waarin ze verwerkt zitten.
Verstoring hersenontwikkeling:
Volgens onderzoekers kunnen broomhoudende vlamvertragers de werking van het schildklierhormoon nabootsen. Dat hormoon bepaalt de hersenontwikkeling van foetussen. Broomhoudende vlamvertragers kunnen de motorische ontwikkeling verstoren of geheugen- en leerproblemen veroorzaken. Ook kunnen zij de werking van kankerverwekkende chemische stoffen versterken.
Synthetische Musken:
Dit zijn chemische geurstoffen waarvan sterke aanwijzingen bestaan dat zij de geslachtshormonen nabootsen en verstoren. We krijgen ze binnen via onze huid die ze makkelijk opneemt uit bijvoorbeeld parfum of aftershave.
Musken zijn bijvoorbeeld: galaxolide (HHCB), tonalide (AHTN), musk ambrette (MA), musk ketone (MK), musk tibetene (MT), musk xylene (MX), Traseolide (ATII), Celestolide (ADBI), Phantolide (AHMI) en Cashmeran (DPMI).
De langetermijneffecten van muskverbindingen voor mensen zijn grotendeels nog onbekend.
Omdat het bij synthetische musken om precies hetzelfde hormoonsysteem gaat dat wordt verstoord als bij ftalaten, kunnen als effecten worden verwacht: vergroeiingen van voortplantingsorganen, verslechtering van de spermakwaliteit, en dergelijke.
Kanker:
Volgens onderzoek uit 1999 raakte de voortplanting van kikkers verstoord door afbraakproducten van musk-xyleen en musk-keton. Lange termijnonderzoek toonde aan dat musk-xyleen in hoge concentraties kanker veroorzaakt bij muizen. Muskverbindingen lossen goed op in vet. Eenmaal in het milieu gekomen stapelen zij zich op in het vetweefsel van vissen en andere waterorganismen. Musken blijken het ontgiftingssysteem van mossels (als het ware het immuunstelsel) te remmen. Hierdoor worden deze organismen gevoeliger voor schade door giftige stoffen. Mogelijk wordt het immuunsysteem in andere organismen en de mens ook beschadigd.
Alkylfenolen:
Sekseverandering bij vissen
Alkylfenolen hopen zich op in het milieu. Ze zijn vooral berucht vanwege hun hormoonverstorende werking. Deze is vooral aangetoond bij vissen en kan leiden tot sekseveranderingen als feminisatie. In de testes van mannelijke vissen vonden onderzoekers cellen die eitjes produceerden. Alkylfenolen kunnen de placenta passeren; ze zijn aangetroffen in de navelstrengen van baby's en APEO's komen voor in moedermelk.
Deze schadelijke werking van alkylfenolen is al lange tijd bekend. Daarom besloten de OSPAR-landen - vijftien Europese landen en de EU - al in 1992 het gebruik vanaf 1995 te verbieden in schoonmaakmiddelen voor consumenten. En in industriële schoonmaakmiddelen vanaf 2000. Het is alleen niet duidelijk in hoeverre dit besluit echt is uitgevoerd
Organotinverbindingen:
Dit is een groep organische verbindingen die het metaal tin bevatten. Bijvoorbeeld TBT en TPT zijn organotinverbindingen. TBT veroorzaakt al in kleine hoeveelheden nadelige effecten bij mens en dier. Volgens onderzoek raakt de hormoonhuishouding van schelpdieren zoals de wulk ernstig verstoord. Bij ratten verhoogde organotinverbindingen de kans op miskramen. In Engeland constateerden onderzoekers vorming van een penis bij vrouwelijke purperslakken.
Verder zitten in computers onder andere de volgende metalen:
•Koper (Cu)
Lange-termijn blootstelling aan koper kan irritatie veroorzaken aan de neus, mond en ogen en het veroorzaakt hoofdpijn, buikpijn, duizeligheid, overgeven en diarree. Opzettelijk hoge opnames van koper kunnen schade aan de lever en nieren veroorzaken en zelfs de dood als gevolg hebben. Het is nog niet duidelijk of koper kankerverwekkend is.
•Aluminium (Al)
Aluminiumionen kunnen via verschillende wegen het lichaam binnendringen, zoals ademen, eten en drinken. Bij blootstelling aan hoge concentraties aluminiumionen gedurende lange tijd kunnen aandoeningen ontstaan aan het zenuwstelsel, zoals diverse vormen van dementie, (tijdelijk) geheugenverlies, trillerigheid en lusteloosheid.
•Fosfor (Si & P)
De verhoogde fosforconcentraties in oppervlaktewateren doen de groei van fosfaatafhankelijke organismen, zoals algen en eendekroos, toenemen. Deze organismen gebruiken grote hoeveelheden zuurstof en zorgen ervoor dat er geen zonlicht in het water kan komen. Hierdoor wordt het water voor andere organismen onleefbaar. Dit wordt ook wel eutrofiëring genoemd.
•Lood (Pb)
Lood en loodverbindingen staan bekend voor hun giftigheid en milieugevaarlijkheid. Ecotoxicologisch belangrijk zijn vooral lood(II)zouten en organoloodverbindingen. Loodzouten vallen onder de watergevaarklasse 2 (WKG = Wassergefährdungsklasse) en zijn dus watergevaarlijk. Dit geldt ook voor loodverbindingen zoals loodacetaat, loodoxide, loodnitraat en loodcarbonaat.
Lood belemmert de chlorofylsynthese van planten welke echter een vrij hoog loodgehalte van de grond, namelijk tot 500 ppm, kunnen accepteren. Bij hogere concentraties wordt de plantengroei wel beïnvloed. Lood kan zo in de voedingsketen terechtkomen en is daarom ook in o.a. pesticiden verboden.
•Tin (Sn)
De opname van tinverbindingen kan zowel acute als lange termijneffecten hebben.
Acute effecten zijn:
- Oog en huidirritaties
- Hoofdpijn
- Buikpijn
- Misselijkheid en duizeligheid
- Zwaar zweten
- Ademnood
- Plasproblemen
Lange-termijn effecten zijn:
- Depressies
- Leverschade
- Slecht functioneren van het immuunsysteem
- Chromosomale schade
- Tekort aan rode bloedcellen
- Hersenschade (die woede, slaapstoornissen, vergeetachtigheid en hoofdpijn veroorzaakt)
•IJzer en Staal (Fe)
IJzer kan verschillende ziekten veroorzaken wanneer het in het weefsel terechtkomt en daar aanwezig blijft.
•Zilver (Ag)
Overmatige chronische blootstelling aan verbindingen van zilver in de organen kan de volgende effecten veroorzaken bij proefdieren in het laboratorium:
- Beschadiging van nieren, ogen, longen, lever en hersenen
- Oedeem
Overmatige chronische blootstelling aan zilver of zilver verbindingen kan bij mensen de volgende effecten veroorzaken:
- Hartritme stoornissen
- Permanente hersenbeschadiging en beschadiging van het zenuwstelsel
- Potentiëring van de werking van neurotoxines die al in het lichaam aanwezig zijn, met als gevolg ernstige zeuwbeschadiging
•Goud (Au)
Blootstellingseffecten: Inademing:
Kan irritatie veroorzaken bij langdurige blootstelling of blootstelling aan grote hoeveelheden. Inslikken: geen effecten. Huid: Kan irritatie en allergische reactie veroorzaken. Ogen: Kan irriterend werken.
•Tantalium (Ta)
Veroorzaakt oog- en huidirritatie. Materiaal werkt irriterend op de slijmvliezen en hoger gelegen ademhalingsorganen.
Wanneer ratten een hoge dosis binnenkrijgen ontwikkelen zich wondjes in de longen.
•Kwik
Organokwikverbindingen zoals methylkwik zijn veel schadelijker dan metallisch kwik. Bij langdurige blootstelling aan lage hoeveelheden organokwik (0,05 mg/dag of meer) kunnen bij volwassenen de volgende effecten optreden:
- Wazig zien
- Vermoeidheid
- Doofheid
- Verlamming
- Coma
- Overlijden
In de jaren 50 had Japan te lijden onder de effecten van kwikvergiftiging door het eten van vis. Dit stond bekend als de Minamataziekte. In de jaren 1972 en 1973 kwam de ziekte voor in Irak, waar mensen werden opgenomen in het ziekenhuis na consumptie van graan besmet met kwikverbindingen.
Voor foetussen is kwik gevaarlijk als de moeder wordt blootgesteld aan 0,05 mg organokwik per dag. Daardoor kan het kind een geestelijke achterstand krijgen en het leervermogen kan lager liggen. Kwikverbindingen kunnen ook erfelijk materiaal veranderen. Er zijn allergische reacties op kwik bekend zoals: vermoeidheid, irritatie van de ogen en luchtwegen en hoofdpijn.